Prawidłowe wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym jest jednym z kluczowych elementów kwestionowania zasadności roszczenia. Warto pamiętać, że żeby skutecznie wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty wystarczy, że spełni on wymogi formalne, ale jeśli ma przynieść skutek w postaci oddalenia powództwa, musi zawierać także przekonującą argumentację i dowody na jej poparcie.
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawach, w których powód żąda zapłaty, chyba, że zajdą następujące przesłanki:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
- twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.
Oznacza to, że wydanie nakazu jest powinno być zasadą, a sytuacja, w której nakaz nie został wydany, a sąd od razu przeszedł do procedowania w trybie zwykłym, wyjątkiem. Okoliczność zatem, czy jako pozwany otrzymaliśmy nakaz zapłaty czy odpis pozwu, na który musimy odpowiedzieć coś mówi o naszej sytuacji początkowej.
W przypadku wydania przez sąd nakazu, doręcza się go stronom postępowania. Dodatkowo pozwany wraz z nakazem otrzymuje odpis pozwu wraz z załącznikami i pouczenie o terminie i sposobie zaskarżenia nakazu, jak i skutkach jego niezaskarżenia.
By skutecznie wnieść sprzeciw należy przede wszystkim wnieść go w terminie i musi on spełniać wszystkie wymogi formalne.
Sprzeciw od nakazu zapłaty – terminy na jego wniesienie
Termin na wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym został określony w art. 4802 § 1 kodeksu postępowania cywilnego i wynosi:
- 2 tygodnie od dnia doręczenia pozwanemu nakazu zapłaty, gdy doręczenie ma mieć miejsce w kraju,
- 1 miesiąc w przypadku, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce poza granicami kraju na terytorium UE,
- 3 miesiące od dnia doręczenia nakazu, w przypadku gdy doręczenie ma mieć miejsce poza terytorium UE.
Wymogi dotyczące sprzeciwu
Analizowany sprzeciw, by zostać przyjęty do merytorycznego rozpoznania musi spełniać wymogi formalne stawiane każdemu pismu procesowemu. Ponadto, zgodnie z brzmieniem 4803 § 2 kodeksu postępowania cywilnego, sprzeciw powinien zawierać informację, czy czy kwestionowana jest całość czy tylko część kwoty, która jest objęta nakazem. Należy również przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór. Chodzi o takie okoliczności jak przedawnienie roszczenia (o ile nie jest w danej sprawie brane pod uwagę z przez sąd z urzędu), potrącenie roszczeń wzajemnych itp.
Jeśli nakaz zapłaty został wydany w wyniku postępowania upominawczego, jedynym sposobem, aby się temu przeciwstawić, jest złożenie sprzeciwu. W przypadku, gdy nakaz zapłaty pochodzi z postępowania nakazowego, należy zamiast tego wnieść zarzuty. Typ nakazu rozpoznamy po jego tytule.
Środek zaskarżenia od nakazu zapłaty, jeśli zdecydujemy o jego złożeniu, wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty. Warto również zauważyć, że złożenie sprzeciwu w postępowaniu upominawczym jest bezpłatne, w przeciwieństwie do wniesienia zarzutów od nakazu wydanego w postępowaniu nakazowym. Należy jednak pamiętać, że fakt braku obowiązku wnoszenia opłaty w momencie składania sprzeciwu nie świadczy o tym, że pozwany żadnych kosztów postępowania nie może ponieść.
Dalszy przebieg postępowania
Jeśli sprzeciw od nakazu zapłaty zostanie skutecznie wniesiony, nakaz zapłaty traci moc, powód otrzyma odpis sprzeciwu a sprawa trafi do rozpoznania w procesie albo w postępowaniu odrębnym.
Skutecznie wniesiony, a więc poprawny formalnie i złożony w terminie sprzeciw, który przekazany zostanie do merytorycznego rozpoznania to tylko połowa sukcesu. Prawidłowe sporządzenie sprzeciwu to nie tylko jego skuteczne wniesienie i jest o tyle istotne, że sąd prowadzący sprawę rozpozna ją właśnie w granicach wniesionego środka zaskarżenia. Oznacza to, że podniesione przez nas w ramach sprzeciwu argumenty oraz przywołane dowody będą miały znaczący wpływ na kształt dalszego postępowania, a co za tym idzie na skuteczną obronę przed roszczeniami powoda.
Nakaz zapłaty, od którego nie wniesiono środka zaskarżenia, ma skutki prawomocnego wyroku.
Stwierdzenie utraty mocy nakazu zapłaty
Zgodnie z art. 505 § 3 kodeksu postępowania cywilnego, na wniosek strony sąd wydaje postanowienie stwierdzające utratę mocy nakazu zapłaty w całości lub części.
Rozwiązanie to zostało wprowadzone w celu zwiększenia ochrony pozwanego w postępowaniu egzekucyjnym. Dzięki niemu, dłużnik ma możliwość uzyskania dokumentu, który pozwoli mu na skuteczne wykazanie, że wydany uprzednio przez sąd nakaz zapłaty utracił moc.